Den Haag, Onze Lieve Vrouw Onbevlekte Ontvangenis / Elandstraatkerk

Het ontstaan van de parochie

In de zeventiger jaren van de 19e eeuw was de stad al zover uitgebreid dat het voor veel inwoners van de nieuwe wijken een flinke opgave was om zich voor iedere kerkdienst naar het centrum te begeven. 

Het kerkbestuur van de parochie van de Heilige Teresia van Avila kocht in juni 1877 een flink stuk weiland in het Kleine Veentje, het gebied ten noorden van de Noordwal/Veenkade en enkele maanden later verrezen aan de latere Da Costastraat een hulpkerk en een pastorie. 
Deze pastorie werd in april 1878 in gebruik genomen. Deze was opzettelijk ruim gebouwd om tevens van nut te kunnen zijn na de verwachte bouw van een grotere kerk, waarvoor al grond was gereserveerd. Op 5 juni 1878 werd de kerk tot parochiekerk verheven van de nieuwe parochie Onze Lieve Vrouwe Onbevlekt Ontvangen. 

Gedurende de jaren 1891/91 werd het huidige kerkgebouw neergezet. Het was een ontwerp van de architect Nicolaas Molenaar. 

Beschrijving van Jan Kalf in "De Katholieke Kerken van Nederland", 1906.

Exterieur in de zomer van 1977

Het Orgel

In 1906 werd het door de N.V. Franssen gebouwde orgel in gebruik genomen. Het instrument staat aan de westkant op de tweede , zo'n 10 meter boven de kerkvloer. Daardoor is het slechts vanaf de trappen van het oude hoofdaltaar goed zichtbaar.

Een nagenoeg identiek instrument werd in 1896 geplaatst in de St.-Christoffelkathedraal te Roermond.

 

 

In 1934 wordt  naar de voorzijde van de tribune verplaatst en worden de ventielmembramen vernieuwd. De klavieren II en III zijn dan waarschijnlijk al omgewisseld, doch dit tijdstip is nog niet met zekerheid bekend.

In 1948/49 volgt een restauratie door de Fa. Jos Vermeulen. De tractuur wordt geëlektrificeerd, de speeltafel vervangen. Het Pedaal wordt uitgebreid met een acoustische Resultantbas 32'. De Trompet harmonique en Clarinet van het Reciet worden vervangen door een Echo-Trompet resp. Mixtuur 3 sterk. Tevens vindt algehele herintonatie plaats.

In de loop der jaren raakt het orgel in verval, maar in 1973 wordt het instrument weer bespeelbaar gemaakt door de Fa. Jos Vermeulen. Tenslotte wordt het orgel in 1986 gerepareerd door F. de Vries uit Herwijnen met hulp van vrijwilligers uit de parochie.
Mede door de veranderde kerkelijke praktijk, waarbij de zangkoren beneden een plaats krijgen, wordt het orgel nog maar weining gebruikt en raakt het al snel weer in slechte staat.

Na jarenlang niet te zijn gebruikt wordt het instrument door Adema's kerkorgelbouw weer bespeelbaar gemaakt. Hiertoe vinden reparaties plaats aan de tractuur en pijpwerk, met name de tongwerken. Verder worden de laden schoongemaakt en wordt de windvoorziening aangepast. Hoewel toch nog veel werk moest worden verricht is dit slechts het minimum om het orgel te laten functioneren. Uiteindelijk leidt dit ertoe dat het instrument in 2004 eindelijk de status van rijksmonument krijgt.

De classificering als rijksmonument opent de weg naar een volledige restauratie, die momenteel in volle gang is. De verwachting is dat in de zomer van 2010 het gerestaureerde orgel door Adema's Kerkorgelbouw wordt opgeleverd. De dispositie wordt weer hersteld naar de situatie van 1906.

Dispositie 2010 (= 1906)

 
I Hoofdmanuaal 
Prestant        16'
Bourdon         16'
Prestant         8'
Flûte harmonique 8'
Violon           8'
Flûte cheminée   8'
Quint        5 1/3'
Prestant         4'
Flûte octaviante 4'
Octaaf           2'
Mixtuur    III-VII
Cornet        IV-V
Trompette       16'
Trompette        8'
Clairon          4'

II Positief expr.
Bourdon          16'
Violon principaal 8'
Gemshoorn         8'
Viola             8'
Holpijp           8'
Fugara            8'Flûte traversière 4'
Mixtuur         III
Basson hautbois   8'
Vox Humana        8'

III Récit 
Diapason             8'
Violine              8'
Voix Céleste         8'
Flûte harmonique     8'
Bourdon              8'
Prestant             4'
Flûte octaviante     4'
Piccolo              2'
Trompette harmonique 8'
Clarinette           8'
Pedaal 
Contrebas    16'
Violonbas    16' 
Subbas       16'
Octaafbas     8'
Violoncello   8'
Octaaf        4'
Bombarde     16'
Trombone      8'

Treden
Expression Positief 
Totaal koppel
Tutti 
Tremolo + Vox Humana 

  Koppels
Oct. aigue GO 
Oct. grave Pos 
Oct. grave Réc 
Ped + GO 
Ped + Pos 
Ped + Réc 
GO + Pos 
GO + Réc 
Pos + Réc